نزدیک به 30 سال می شود که با دستور حضرت امام (ره) مجمع تشخیص مصلحت نظام ایجاد شده است. سی سالی که با عبور از توفان های مختلف سیاسی توانسته است جایگاه خود را میان شورای نگهبان و مجلس شورای اسلامی تثبیت نماید. اگرچه در ادوار شش گانه مجمع تشخیص اشخاصی به این جمع اضافه شده و کسانی نیز با این نهاد مشورتی خداحافظی کردند، با این وجود این هاشمی رفسنجانی بوده است که در تمامی دوره ها در بالاترین جایگاه آن قرار داشته است. اما در آستانه شروع دوره جدید مجمع تشخیص شرایط برای هاشمی تفاوت کرده است. این را می توان از آخرین اظهارات هاشمی رفسنجانی متوجه شد.
کمتر از سه ماه تا پایان ششمین دوره مجمع تشخیص مصلحت نظام باقی مانده است. 24 اسفند ماه امسال مقطعی است که برخی از اعضای دوره ششم باید جای خود به اعضای جدید بدهند. ماه های باقی مانده از عمر این دوره مجمع نیز تنها فرصتی است که باقی مانده است تا بتوانند سروقت پرونده های باقی مانده بروند و بر اساس مصلحت جامعه تصمیمی اتخاذ کنند. با این که فرصت چندانی از عمر مجمع ششم باقی نمانده است اما هاشمی رفسنجانی دستور کار جدیدی تعریف کرده است.
ابتدای هفته بود که هاشمی رفسنجانی در جمع اعضای مجمع تشخیص مصلحت از لزوم تغییر سیاست های کلی نظام سخن گفت. او می گوید با گذشت بیش از یک دهه از تصویب و ابلاغ سیاستهای کلان نظام لازم است تا در آنها بازنگری شود. هاشمی همچنین تلویحا خواستار همسویی برآیند این بازنگری با ایده ها و استراتژیهای دولت روحانی شده است. به همین جهت از رؤسای کمیسیون‌های ذیربط خواست تا نسبت به بازبینی مجدد این سیاستها به تناسب شرایط و مقتضیات زمانی و مکانی و اصلاح و تغییرات احتمالی شامل حذف و اضافه اقدام کنند تا نتیجه خدمت رهبری معظم انقلاب تقدیم شود.
هاشمی رفسنجانی که قریب به 30 سال از عمر خود را در ریاست مجمع تشخیص مصلحت گذرانده در شرایطی از لزوم بازبینی مجمع تشخیص مصلحت نظام سخن می گوید که به خوبی از کارویژه مجمع تشخیص مصلحت آگاه است. او بهتر از هر کسی می داند که قاون اساسی وظیفه تنظیم سیاست های کلان نظام را به عهده مقام رهبری گذاشته است و نه مجمع تشخیص مصلحت. وظیفه مجمع در تنظیم سیاست ها ارائه مشورت به رهبری است، نه تنظیم آنها. اصل 110 قانون اساسی نیز «تعیین سیاستها کلی نظام جمهوری اسلامی ایران پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام» را از وظایف مقام رهبری بیان می کند. اگرچه شیوه ورود مجمع تشخیص به بحث سیاست های کلی نظام مساله ای است که بررسی حقوقی جداگانه ای می طلبد اما آن چه که از اصل 110 قانون اساسی می توان برداشت کرد این است که ورود مجمع تشخیص به این مساله زمانی است که مقام رهبری چنین امری را از مجمع مطالبه کرده باشد.
اما فارغ از این که آیا قانون اجازه چنین کاری را به مجمع تشخیص داده است یا خیر، هاشمی رفسنجانی دستور کار جدیدی را تعریف کرده است که امکان عملی شدن آن در این دوره از مجمع تشخیص عملا امکان پذیر نیست. هاشمی به خوبی می داند که در سه ماه باقی مانده امکان بررسی و اصلاح سیاست های کلی نظام وجود ندارد. چرا که ساعت ها کار کارشناسی و بررسی های لازم برای تدوین چنین سیاست هایی که برنامه ای برای ده سال بعد مشخص می کند را نمی توان در سه ماه خلاصه کرد.
این که رئیس مجمع سه ماه مانده به پایان ریاست خود و در آستانه ابلاغ حکم رهبری برای دور جدید برنامه آتی و قطعی مجمع را اعلام می دارد به نظر می رسد که ریاست خود در دور بعد را قطعی فرض گرفته است و با این سخنان تلاش دارد که تصور ذهنی خود را به عنوان خبری قطعی الوقوع به جامعه اعلام کند. این در حالی است که او علاوه بر افول توانمندیهای جسمانی و فرتوت شدگی مدیریّتی و افراط در کینه توزیها و لجبازیهای شخصی، به جهت دگردیسی فکری و گفتمانی هم صلاحیّت قرارگرفتن در این پست را ندارد. هاشمی دیگر نه یک مدیر توانمند، نه یک انقلابی اصیل و نه یک حاکمیّتی مورد اعتماد است. او بیش از هر کس احتمال تغییر خود را می دهد و این از رفتارش معلوم است هرچند به روی خودش نیاورد.
