چرا روسیه به‌صورت مستقیم وارد سوریه شده و با گروه‌های تروریستی وارد پیکار شده است؟
خیلی وقت است که روسیه قصد دارد موقعیت خودش را در خاورمیانه و غرب آسیا تغییر دهد و حضورش را در این منطقه تشدید کند تا از این طریق بتواند فضای تنگی که در شرق اروپا بعد از بحران اوکراین برایش به وجود آمده را تغییر دهد و یک فضای جدید در سیاست خارجی خودش به وجود بیاورد. این موضوع وقتی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که بحث رقابت میان روسیه و آمریکا جلوه می‌کند، به‌خصوص که خاورمیانه از زمان‌های دور جای مهمی برای رقابت میان مسکو و واشنگتن بوده است زیرا حضور روسیه در بند طرطوس که در کنار مدیترانه واقع شده به‌شدت جنبه راهبردی دارد. روسیه بعد از اینکه بر سر مساله داعش با آمریکایی‌ها به توافق رسید، فضا را برای ورود به سوریه مناسب دید اما روس‌ها از تجربه جنگ در افغانستان استفاده کردند و به هیچ عنوان از زمین وارد نشدند و فقط تلاش کردند از طریق آسمان با داعش وارد درگیری شوند که پیشرفت خوبی نیز داشته‌اند. به نظر می‌رسد که آنها هماهنگی خوبی با ایران و عراق در مقابله با داعش داشته‌اند.
به‌نظر شما این فرضیه که در دوره ریاست‌جمهوری آقای اوباما قدرت و نفوذ روسیه در خاورمیانه و آسیا بیشتر شده است، درست است؟
این موضوع ارتباطی به ریاست‌جمهوری آقای اوباما یا ضعف مدیریتی او در قدرت گرفتن روسیه ندارد، بلکه به سیاست‌های آقای پوتین مربوط است. بعد از اردیبهشت سال ۱۳۹۱ که دوره سوم ریاست‌جمهوری آقای پوتین شروع شد، او سعی کرد سیاست‌های جدیدی را در روابط بین‌الملل روسیه ایجاد و عرصه‌های جدیدی را نیز آغاز کرد. در ابتدای این کار پوتین چند ماده جدید را برای وزارت‌خارجه صادر و بعد از آن یک چارچوب و اصول جدید در سیاست خارجه روسیه تنظیم کرد. براساس این چارچوب حضور روسیه در خاورمیانه به مرور بسیار پررنگ‌تر شد. بعد از شروع جنگ سوریه هنگامی که مساله سوریه در سال ۲۰۱۱ بحرانی شد و به اوج خود رسید، روسیه توانست با ایران همکاری‌های بیشتری انجام بدهد. از این طریق آنها توانستند موقعیت مناسبی را در بازسازی خود در خاورمیانه به‌دست بیاورند و در این زمینه ایران هم کمک‌های فراوانی کرد. من می‌پندارم که تاثیر سیاست‌های اوباما راجع به نفوذ روسیه در منطقه بسیار اندک بوده است و این موضوع بیشتر به سیاست‌های خود آقای پوتین و کمک‌هایی که ایران به او کرده است، ارتباط دارد.
اما بسیاری از کارشناسان واکنش آمریکا در قبال حمله روسیه به تروریست‌های سوری را نشان از ضعف دولت آمریکا تحلیل کرده‌اند.
به نظر من این واکنش تاکتیکی است و آنها در قبال جنگ با داعش با هم هماهنگ هستند. این تحلیل و صحبت‌های این چنینی بیشتر تبلیغ‌های رسانه‌ای علیه اقدامات روسیه است که چندان جدی نیستند. اما بحث مقابله جنگنده‌های ترکیه با جنگنده‌های روسیه که_از آنجاکه ترکیه عضو ناتو است_اندکی خارج از چارچوب توافق‌هاست اما در صورتی که دولت ترکیه بر سر این قضیه با روسیه درگیر نشود، آمریکا چندان مشکلی ندارد. زیرا آن‌گونه که به نظر می‌رسد آمریکا، فرانسه و روسیه بر سر ماندن اسد با یکدیگر به توافق رسیده‌اند، اما این توافق می‌تواند به صورت موقت باشد اما آن‌گونه که پیداست این مسائل میان آمریکا، روسیه، فرانسه و انگلیس حل شده است. هر‌چند قرار است از بین مخالفان سکولار دولت اسد با هماهنگی وی دولتی تشکیل شود اما در این میان نقض حریم هوایی ترکیه توسط هواپیماهای روسی و رفت و آمد آنها به خاک ترکیه به‌صورت عمدی اندکی اوضاع را پیچیده کرده که ممکن است تغییراتی را ایجاد کند زیرا به‌دنبال این مساله شاهد واکنش ناتو بودیم. این مساله ممکن است معادلات جدیدی را ایجاد کند. با این وجود، من فکر می‌کنم که مخالفت‌های آمریکا علیه حضور روسیه در سوریه جنبه تبلیغاتی دارد و برای خالی نبودن عریضه است و در اصل مقابله با داعش جزو مواردی است که آمریکایی‌ها هم با آن موافق هستند.
این موضوع به معنی افزایش نفوذ روسیه در خاورمیانه است. چرا روسیه دوست دارد نفوذ خود را در خاورمیانه بیشتر کند؟
بندر طرطوس که در شرق مدیترانه واقع شده یکی از بندرهای مهم سوریه است که از گذشته سوریه آن را در اختیار روسیه گذاشت که روسیه کشتی‌های جنگی خود را در آنجا مستقر کند. برای روسیه به‌شدت مهم است که در دریای مدیترانه حضور داشته باشد، زیرا این موضوع برای روس‌ها جنبه ژئوپلتیکی دارد. اخیرا روسیه موفق شده در بندر لاذقیه نیز یک پایگاه هوایی به دست بیاورد تا نیروی هوایی‌اش را کنترل کند و همه این موارد نیز باعث می‌شوند که روسیه جای پای خود را در خاورمیانه تثبیت کند و همانطور که عرض کردم در گذشته خاورمیانه به‌طور سنتی حوزه نفوذ آمریکایی‌ها بوده است و اگر روسیه بتواند حضور خود را در خاورمیانه تشدید کند توانسته است عمل متقابلی با آمریکایی‌ها در خصوص مساله اوکراین انجام دهد. در اوکراین یعنی در شرق اروپا که حوزه نفوذ روسیه بود، دولت طرفدار غرب به قدرت رسیده است زیرا به‌دنبال این موضوع نفوذ آمریکایی‌ها نیز بیشتر شده‌است بنابراین روسیه با افزایش حضورش در خاورمیانه قصد دارد یک مقابله ژئواستراتژیک بین شرق اروپا و غرب آسیا داشته باشد. در حال حاضر شواهد نشان‌دهنده آن است که روس‌ها قصد دارند معادلات جدیدی را برای خودشان ترسیم کنند.
شما به غیر از افزایش نفوذ در خاورمیانه دلیل دیگر حمله روسیه را سرکوب مخالفان اسد می‌دانید یا مواضع داعش؟
مخالفان اسد چند گروه هستند که شامل گروه جبهه النصره، گروه تروریستی داعش، گروهی از کردها و نیروهای سکولار طرفدار غرب می‌شوند. روسیه از این بابت که این گروه‌های افراطی و مذهبی در قفقاز نیز حضور دارند بسیاری از تحرکات داغستان و چچن را زیر سر همین گروه‌های افراطی می‌داند که در عراق و روسیه نیز حضور دارند و تلاش می‌کند که با سرکوب آنها به‌طور عملی از حضور آنها در قفقاز و چچن نیز جلوگیری کند. از طرفی هم آنها مخالفتی با سکولارهای طرفدار غرب ندارند، به شرطی که با اسد همکاری کنند و دولتی تشکیل شود که در راس آن اسد باشد و مخالفان سکولار نیز همکاری داشته باشند. من بعید می‌دانم که روسیه به‌دنبال سرکوب مخالفان سکولار مخالف اسد باشد بلکه قصد دارد از طریق آنها بتواند به یک دولت ائتلافی برسد و موقعیت اسد در برابر گروه‌های افراطی مذهبی را تقویت کند.
البته لازم به ذکر است که درگیری بعضی از گروه‌های سکولار مخالف اسد به‌صورت زمینی نیست و بلکه آنها در فرانسه و کشورهای غربی حضور دارند و کردها هم درگیری‌شان چندان جدی نیست. تنها گروه‌هایی که به صورت جدی و زمینی درگیر هستند همان گروه جبهه النصره هستند که طرفدار طالبان و القاعده هستند و روسیه صورت قصد سرکوب آنها را دارد.
خیلی وقت است که روسیه قصد دارد موقعیت خودش را در خاورمیانه و غرب آسیا تغییر دهد و حضورش را در این منطقه تشدید کند تا از این طریق بتواند فضای تنگی که در شرق اروپا بعد از بحران اوکراین برایش به وجود آمده را تغییر دهد و یک فضای جدید در سیاست خارجی خودش به وجود بیاورد. این موضوع وقتی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که بحث رقابت میان روسیه و آمریکا جلوه می‌کند، به‌خصوص که خاورمیانه از زمان‌های دور جای مهمی برای رقابت میان مسکو و واشنگتن بوده است زیرا حضور روسیه در بند طرطوس که در کنار مدیترانه واقع شده به‌شدت جنبه راهبردی دارد. روسیه بعد از اینکه بر سر مساله داعش با آمریکایی‌ها به توافق رسید، فضا را برای ورود به سوریه مناسب دید اما روس‌ها از تجربه جنگ در افغانستان استفاده کردند و به هیچ عنوان از زمین وارد نشدند و فقط تلاش کردند از طریق آسمان با داعش وارد درگیری شوند که پیشرفت خوبی نیز داشته‌اند. به نظر می‌رسد که آنها هماهنگی خوبی با ایران و عراق در مقابله با داعش داشته‌اند.
به‌نظر شما این فرضیه که در دوره ریاست‌جمهوری آقای اوباما قدرت و نفوذ روسیه در خاورمیانه و آسیا بیشتر شده است، درست است؟
این موضوع ارتباطی به ریاست‌جمهوری آقای اوباما یا ضعف مدیریتی او در قدرت گرفتن روسیه ندارد، بلکه به سیاست‌های آقای پوتین مربوط است. بعد از اردیبهشت سال ۱۳۹۱ که دوره سوم ریاست‌جمهوری آقای پوتین شروع شد، او سعی کرد سیاست‌های جدیدی را در روابط بین‌الملل روسیه ایجاد و عرصه‌های جدیدی را نیز آغاز کرد. در ابتدای این کار پوتین چند ماده جدید را برای وزارت‌خارجه صادر و بعد از آن یک چارچوب و اصول جدید در سیاست خارجه روسیه تنظیم کرد. براساس این چارچوب حضور روسیه در خاورمیانه به مرور بسیار پررنگ‌تر شد. بعد از شروع جنگ سوریه هنگامی که مساله سوریه در سال ۲۰۱۱ بحرانی شد و به اوج خود رسید، روسیه توانست با ایران همکاری‌های بیشتری انجام بدهد. از این طریق آنها توانستند موقعیت مناسبی را در بازسازی خود در خاورمیانه به‌دست بیاورند و در این زمینه ایران هم کمک‌های فراوانی کرد. من می‌پندارم که تاثیر سیاست‌های اوباما راجع به نفوذ روسیه در منطقه بسیار اندک بوده است و این موضوع بیشتر به سیاست‌های خود آقای پوتین و کمک‌هایی که ایران به او کرده است، ارتباط دارد.
اما بسیاری از کارشناسان واکنش آمریکا در قبال حمله روسیه به تروریست‌های سوری را نشان از ضعف دولت آمریکا تحلیل کرده‌اند.
به نظر من این واکنش تاکتیکی است و آنها در قبال جنگ با داعش با هم هماهنگ هستند. این تحلیل و صحبت‌های این چنینی بیشتر تبلیغ‌های رسانه‌ای علیه اقدامات روسیه است که چندان جدی نیستند. اما بحث مقابله جنگنده‌های ترکیه با جنگنده‌های روسیه که_از آنجاکه ترکیه عضو ناتو است_اندکی خارج از چارچوب توافق‌هاست اما در صورتی که دولت ترکیه بر سر این قضیه با روسیه درگیر نشود، آمریکا چندان مشکلی ندارد. زیرا آن‌گونه که به نظر می‌رسد آمریکا، فرانسه و روسیه بر سر ماندن اسد با یکدیگر به توافق رسیده‌اند، اما این توافق می‌تواند به صورت موقت باشد اما آن‌گونه که پیداست این مسائل میان آمریکا، روسیه، فرانسه و انگلیس حل شده است. هر‌چند قرار است از بین مخالفان سکولار دولت اسد با هماهنگی وی دولتی تشکیل شود اما در این میان نقض حریم هوایی ترکیه توسط هواپیماهای روسی و رفت و آمد آنها به خاک ترکیه به‌صورت عمدی اندکی اوضاع را پیچیده کرده که ممکن است تغییراتی را ایجاد کند زیرا به‌دنبال این مساله شاهد واکنش ناتو بودیم. این مساله ممکن است معادلات جدیدی را ایجاد کند. با این وجود، من فکر می‌کنم که مخالفت‌های آمریکا علیه حضور روسیه در سوریه جنبه تبلیغاتی دارد و برای خالی نبودن عریضه است و در اصل مقابله با داعش جزو مواردی است که آمریکایی‌ها هم با آن موافق هستند.
این موضوع به معنی افزایش نفوذ روسیه در خاورمیانه است. چرا روسیه دوست دارد نفوذ خود را در خاورمیانه بیشتر کند؟
بندر طرطوس که در شرق مدیترانه واقع شده یکی از بندرهای مهم سوریه است که از گذشته سوریه آن را در اختیار روسیه گذاشت که روسیه کشتی‌های جنگی خود را در آنجا مستقر کند. برای روسیه به‌شدت مهم است که در دریای مدیترانه حضور داشته باشد، زیرا این موضوع برای روس‌ها جنبه ژئوپلتیکی دارد. اخیرا روسیه موفق شده در بندر لاذقیه نیز یک پایگاه هوایی به دست بیاورد تا نیروی هوایی‌اش را کنترل کند و همه این موارد نیز باعث می‌شوند که روسیه جای پای خود را در خاورمیانه تثبیت کند و همانطور که عرض کردم در گذشته خاورمیانه به‌طور سنتی حوزه نفوذ آمریکایی‌ها بوده است و اگر روسیه بتواند حضور خود را در خاورمیانه تشدید کند توانسته است عمل متقابلی با آمریکایی‌ها در خصوص مساله اوکراین انجام دهد. در اوکراین یعنی در شرق اروپا که حوزه نفوذ روسیه بود، دولت طرفدار غرب به قدرت رسیده است زیرا به‌دنبال این موضوع نفوذ آمریکایی‌ها نیز بیشتر شده‌است بنابراین روسیه با افزایش حضورش در خاورمیانه قصد دارد یک مقابله ژئواستراتژیک بین شرق اروپا و غرب آسیا داشته باشد. در حال حاضر شواهد نشان‌دهنده آن است که روس‌ها قصد دارند معادلات جدیدی را برای خودشان ترسیم کنند.
شما به غیر از افزایش نفوذ در خاورمیانه دلیل دیگر حمله روسیه را سرکوب مخالفان اسد می‌دانید یا مواضع داعش؟
مخالفان اسد چند گروه هستند که شامل گروه جبهه النصره، گروه تروریستی داعش، گروهی از کردها و نیروهای سکولار طرفدار غرب می‌شوند. روسیه از این بابت که این گروه‌های افراطی و مذهبی در قفقاز نیز حضور دارند بسیاری از تحرکات داغستان و چچن را زیر سر همین گروه‌های افراطی می‌داند که در عراق و روسیه نیز حضور دارند و تلاش می‌کند که با سرکوب آنها به‌طور عملی از حضور آنها در قفقاز و چچن نیز جلوگیری کند. از طرفی هم آنها مخالفتی با سکولارهای طرفدار غرب ندارند، به شرطی که با اسد همکاری کنند و دولتی تشکیل شود که در راس آن اسد باشد و مخالفان سکولار نیز همکاری داشته باشند. من بعید می‌دانم که روسیه به‌دنبال سرکوب مخالفان سکولار مخالف اسد باشد بلکه قصد دارد از طریق آنها بتواند به یک دولت ائتلافی برسد و موقعیت اسد در برابر گروه‌های افراطی مذهبی را تقویت کند.
البته لازم به ذکر است که درگیری بعضی از گروه‌های سکولار مخالف اسد به‌صورت زمینی نیست و بلکه آنها در فرانسه و کشورهای غربی حضور دارند و کردها هم درگیری‌شان چندان جدی نیست. تنها گروه‌هایی که به صورت جدی و زمینی درگیر هستند همان گروه جبهه النصره هستند که طرفدار طالبان و القاعده هستند و روسیه صورت قصد سرکوب آنها را دارد.
ارسال نظر
آخرین اخبار
نیازمندیها
مطبوعات و خبرگزاریها