زبان وادبیات فارسی میراث مشترک هند و ایران (بخش دهم)

دکتر محمّد قمر عالم (متولّد ۱۹۸۳، سنبھل، هند) استاد یار زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه اسلامی علیگر است. وی مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد فارسی را از دانشگاه سنبهل هند با رتبه عالی و درجه دکتری را در سال ۲۰۱۷ از دانشگاه ملی زبان‌های نوین هند، حیدرآباد، با تکمیل رساله‌ای پیرامون «تصحیح انتقادی تشریح‌الحروف» به دست آورد.

او بیش از پانزده سال سابقهٔ تدریس و پژوهش در حوزه‌های ادبیات فارسی در هند، نسخه‌شناسی، تاریخ فرهنگی و تصوف دارد و تاکنون بیش از ۴۰ مقالهٔ علمی در مجلات معتبر منتشر کرده و در بیش از ۸۰ همایش ملّی و بین‌المللی سخنرانی کرده است.

از آثار منتشرشدهٔ وی می‌توان به: تصحیح و مقدمهٔ تشریح‌الحروف (۲۰۱۹)، دکنیات: مجموعه مقالات ۲۰۲۲، مطلع قمر: مجموعه مقالات ۲۰۱۵، مثنوی در عروسی فرخ‌ سیر (۲۰۱۲)، فارسی و اردو ادب کے ارتقاء میں علامہ اقبال کی خدمات، و فهرست نسخه‌های فارسی در تصوف (۲۰۱۳) اشاره کرد.
دکتر عالم تاکنون جوایز متعددی دریافت کرده که از مهم‌ترین آن‌ها جایزه سعدی (سفارت ایران، ۲۰۲۳) و نشان گوهرهای هند و ایران (۲۰۲۱) است و جوایزی همچون:

«ﺟﺎﯾﺰﺓ ﺍﺩﺑﯽ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺭﻭﻣﯽ»ﺩﺭ ﺳﺎﻝ۲۰۲۰ در ﻫﻤﺎﯾﺶ ﻣﻠﯽ «ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺟﻼﻝ ﺍﻟﺪﯾﻦ ﺭﻭﻣﯽ: ﺣﯿﺎﺕ ﻭ ﺗﻌﻠﯿﻤﺎﺕ» ﺍﺯ ﺳﻮﯼ ﺍﺧﺘﺮ ﺣﺴﻦ
ﻣﯿﻤﻮﺭﯾﻞ ﺳﻮﺳﺎﯾﺘﯽ ﻣﺘﻬﺮﺍ ۱۶ ﻓﻮﺭﯾﻪ ۲۰۲۰
«ﺟﺎﯾﺰﻩ ﺣﻀﺮﺕ ﻧﻈﺎﻡ ﺍﻟﺪﯾﻦ ﺍﻭﻟﯿﺎ» ﺑﺮﺍﯼ ﺳﻬﻢ ﻭ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺑﺮﺟﺴته ﺩﺭ ﺗﺮﻭﯾﺞ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﺑﯿﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺑﻮﯾﮋﻩ ﮐﺘﺎﺏ «ﻓﻬﺮﺳﺖ
ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎﯼ ﺧﻄﯽ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺗﺼﻮﻑ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺩﺭ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ
ﺳﺒﺤﺎﻥ ﺩﺭ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺁﺯﺍﺩ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﻋﻠﯿﮕﺮ» ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۲۰۱۹ ﺍﺯ ﺳﻮﯼ
«ﻣﺪﺭﺳﻪ ﺩﻭﻟﺘﯽ ﺍﻟﺴﺎﺩﺍﺕ ﺷﯿﮑﺸﺎ ﺱﻣﯿﺘﯽ ﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﻓﯿﺮﺯﺁﺑﺎﺩ».
«ﺟﺎﯾﺰه ﺍﺩﺑﯽ ﺩﮐﺘﺮ ﻃﺎﻫﺮ ﺭﺯﺍﻗﯽ» ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۲۰۱۷ ﺍﺯ ﺳﻮﯼ «ﺍﻧﺠﻤﻦ ﺑﺎﻍ ﺍﺩﺏ» ﺑﺎ ﻫﻤﮑﺎﺭﯼ
«ﺍﻧﺠﻤﻦ ﺁﻣﻮﺯﺷﯽ ﻧﺨﺒﮕﺎﻥ ﺩﺭ ﺷﻬﺮ سنبهل».
ﺟﺎﯾﺰﻩ ﺍﺩﺑﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﺑﯿﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۲۰۱۷ در خلال برگزاری ﻋﺮﺱ ۱۵۰ ﺳﺎﻟﻪ ﺍﺯ «ﺑﺎﺭﮔﺎﻩ
ﺣﻀﺮﺕ ﭘﺘﮭﺮ ﻭﺍﻟﮯ ﺻﺎﺣﺐ» ﺣﯿﺪﺭﺁﺑﺎﺩ
“ﻣﺪاﻝ ﻃﻼﯾﯽ ﻓﯿﻀﯽ” ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﻋﻠﯿﮕﺮ ﺑﺮﺍﯼ
ﺩﺭﯾﺎﻓﺖ ﺩﺭﺟﺔ ﻣﻤﺘﺎﺯ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺓ ﻟﯿﺴﺎﻧﺲ [ﻓﺎﺭﺳﯽ] ۲۰۰۴ﻡ
ﻣﺪاﻝ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﯽ ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺍﺳﻼمی عبیگر ﺑﺮﺍﯼ
ﺩﺭﯾﺎﻓﺖ ﺩﺭﺟﺔ ﻣﻤﺘﺎﺯ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺓ ﻟﯿﺴﺎﻧﺲ [ﻓﺎﺭﺳﯽ] ۲۰۰۴ﻡ

حوزه‌های پژوهشی مورد علاقهٔ او شامل زبان و ادبیات فارسی در شبه‌قاره، میراث مشترک هند و ایران، و تصوف هندی است

از جمله ﮐﺘﺎﺏ ﻫﺎﯼ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪﻩ ایشان عبارتند از:
۱۔ «ﺗﺸﺮﯾﺢ ﺍﻟﺤﺮﻭﻑ ﺗﺎﻟﯿﻒ ﻣﯿﺮ ﺣﺴﯿﻦ ﺩﻭﺳﺖ سنبهلی ﺗﺼﺤﯿﺢ ﻭ ﺗﺪﻭﯾﻦ ﻣﻊ ﻣﻘﺪﻣﻪ ﻭ
ﺗﻌﻠﯿﻘﺎﺕ (ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ)» ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﻋﻠﯿﮕﺮ ۲۰۱۹
۲۔ «ﻣﺜﻨﻮﯼ ﺩﺭ ﻋﺮﻭﺳﯽ ﻓﺮﺥ سیر ﺗﺎﻟﯿﻒ ﻣﯿﺮ ﻋﺒﺪ ﺍﻟﺠﻠﯿﻞ ﺑﻠﮕﺮﺍﻣﯽ ﺗﺼﺤﯿﺢ ﻭ ﺗﺪﻭﯾﻦ با
ﻣﻘﺪﻣﻪ ﻭ ﺗﻌﻠﯿﻘﺎﺕ (ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﯽ)» ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﻋﻠﯿﮕﺮ ۲۰۱۲
۳۔ «ﻣﻄﻠﻊ ﻗﻤﺮ» ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻘﺎﻻﺕ (ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﺭﺩﻭ) ﺗﺼﺤﯿﺢ ﻭ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻤﺮ ﻋﺎﻟﻢ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۲۰۱۶
۴۔ «ﺩﮐﻨﯿﺎﺕ» ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻘﺎﻻﺕ (ﮐﺘﺎﺏ ﺣﺎﺿﺮ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺟﺪﯾﺪ ﺗﺮﯾﻦ ﭘﮋﻭهشی دﺭ ﺣﻮﺯﻩ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ
ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﺑﯿﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺭ ﺩﮐﻦ) ﺗﺼﺤﯿﺢ ﻭ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻤﺮ ﻋﺎﻟﻢ ﻭ ﺍﺣﻤﺪ ﻧﻮﯾﺪ ﯾﺎﺳﺮ (ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﺭﺩﻭ) ﺳﺎﻝ ۲۰۲۲
۵۔ «ﻧﻘﺶ ﻋﻼﻣﻪ ﺍﻗﺒﺎﻝ ﺩﺭ ﺷﮑﻮﻓﺎﯾﯽ ﺍﺭﺩﻭ ﻭ ﻓﺎﺭﺳﯽ»می باشد.

تهیه و تدوین کمیته فرهنگی کانون