کره شمالی: اجازه نمی‌دهیم توازن قدرت در شبه‌جزیره کره و منطقه مختل شودجزئیات تازه از قاچاق موبایل‌های لوکس و نقش فروش غیررسمی در تعمیق تخلفاتموافقان و مخالفان تک‌نرخ سازی ارز چه می گویند؟آغاز فرایند انتخابات هفتمین دوره شورا‌های اسلامی شهر و روستااتحادیه اروپا تحریم‌های روسیه را تمدید کردخرابکاری محیط زیست و باغ وحش ارم؛ جای توله شیر پیش علی‌اکبری امن‌تر بود!شهر قدس رسما میزبان استقلال در بازی های آسیایی شدواکنش تند عربستان به تهدیدات نتانیاهو علیه قطر
موضوع تک‌نرخی‌سازی ارز سال‌هاست که در اقتصاد ایران به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین سیاست‌های اصلاحی مطرح است. تقریباً هیچ مقام یا کارشناس اقتصادی مخالف اصل یکسان‌سازی نرخ ارز نیست و همگان اذعان دارند که وجود نرخ‌های متعدد، بسترساز فساد، رانت، سفته‌بازی و بی‌ثباتی در بازار است. با این حال، اختلاف نظر جدی بر سر امکان‌پذیری اجرای این سیاست در شرایط کنونی وجود دارد.
اقتصاد ایران امروز با چالش‌های متعددی مواجه است؛ از یک‌سو تحریم‌های بین‌المللی همچنان جریان ورود و خروج ارز را با محدودیت روبه‌رو کرده و فضای پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد را تحت تأثیر قرار داده است. از سوی دیگر، ضعف در نظام نظارتی، حجم گسترده قاچاق کالا و ارز، و خروج سرمایه، عملاً مانع شکل‌گیری یک بازار شفاف و منسجم برای ارز شده است. در کنار این عوامل، فشارهای معیشتی بر خانوارها و حساسیت بالای قیمت کالاهای اساسی، سیاست‌گذار را با این دغدغه مواجه کرده که حذف نرخ‌های ترجیحی و حرکت به سمت تک‌نرخی شدن، می‌تواند تبعات تورمی سنگینی به همراه داشته باشد.
به بیان دیگر، اجماع نظری بر ضرورت تک‌نرخی‌سازی ارز وجود دارد، اما در مقام اجرا، دو نگاه متفاوت شکل گرفته است: گروهی از مسئولان و کارشناسان معتقدند که بدون یکسان‌سازی نرخ ارز، امکان ایجاد ثبات و پیش‌بینی‌پذیری در اقتصاد وجود ندارد و باید هرچه سریع‌تر به سمت این هدف حرکت کرد. در مقابل، گروهی دیگر هشدار می‌دهند که در شرایط تحریم و نااطمینانی سیاسی، اجرای عجولانه این سیاست نه‌تنها به ثبات نمی‌انجامد، بلکه می‌تواند فشارهای تورمی و ارزی را تشدید کرده و هزینه‌های سنگینی بر معیشت مردم تحمیل کند.
بر همین اساس، بررسی دیدگاه‌های مسئولان ارشد اقتصادی کشور در خصوص تک‌نرخی‌سازی ارز، می‌تواند تصویری روشن‌تر از جایگاه این سیاست و موانع و الزامات اجرای آن در شرایط فعلی به دست دهد.
در ادامه، مواضع موافقان و مخالفان تک‌نرخی‌سازی ارز در میان مسئولان ارشد اقتصادی مرور می‌شود:
دیدگاه‌های موافقان تک‌نرخی‌سازی ارز
1- سید علی مدنی‌زاده، وزیر اقتصاد: ما تلاش می‌کنیم تغییراتی به وجود بیاوریم که به سمت تک‌نرخی شدن ارز حرکت کنیم تا بازار تنها یک نرخ داشته باشد و بانک مرکزی بتواند آن را در چارچوب سیاست شناور مدیریت‌شده کنترل کند.
2- عبدالناصر همتی، وزیر اول اقتصاد دولت چهاردهم: همان‌طور که مجلس به درستی تصویب کرده، نرخ ارز باید شناور مدیریت‌شده و تک‌نرخی باشد. داشتن چهار نرخ ارز قابل قبول نیست.
3- سیدعلی لطفی‌زاده، دستیار ویژه وزیر صمت: تک‌نرخی شدن باید به‌صورت مرحله‌ای اجرا شود؛ از کشاورزی تا صنعت. بازگشت ارز باید آزاد باشد و زیرساخت‌های لازم برای فعالان اقتصادی فراهم شود.
4- مهدی طغیانی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس: چندنرخی بودن ارز در بلندمدت قابل تداوم نیست. دغدغه مجلس حرکت به سمت ثبات و پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد است. مجلس قطعا از تک نرخی شدن ارز حمایت می‌کند و امیدواریم که بشود.
5- محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجمع تشخیص مصلحت نظام: تنها راه‌حل مشکلات ارزی کشور، تک‌نرخی شدن است. با این سیاست، صادرکننده و واردکننده تکلیف خود را خواهند دانست.
6- حسین پیرموذن، نایب رئیس اتاق بازرگانی: ما پیشنهادات خود را برای ارائه یک بسته عملیاتی در حوزه ارز به دولت ارائه خواهیم کرد، تا دولت را برای رساندن به تک نرخی سازی ارز کمک کند تا بسیاری از مفسده‌ها از بین برود.
7- عباس علی آبادی، وزیر سابق صمت و وزیر فعلی نیرو: معتقدم در بخش ارز ما باید به تدریج مطابق سیاست شورای پول و اعتبار به سمت تک نرخی شدن حرکت کنیم . ما در این زمینه راهکاری را داریم.
8- سید شمس الدین حسینی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس: با توجه به مجموعه دلایل گفته و ناگفته، امروز بازار موازی ارز داریم، اما دغدغه ما تک نرخی کردن ارز است. اولویت اول و بهینه ما در دولت تک نرخی کردن ارز است.
9- سید جواد حسینی‌کیا عضو کمیسیون صنایع مجلس: تک‌نرخی شدن ارز را به‌عنوان مسیر حفظ عدالت و حذف رانت مطرح کرده است.
10-روح‌الله عباس‌پور، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس: تجربه سالهای اخیر به ما نشان داده است که هرجا نظام دونرخی وجود داشته، متأسفانه فساد، رانت و امضاهای طلایی به دنبال آن شکل گرفته است.
دیدگاه‌های محتاط یا مخالف در شرایط فعلی
1- محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی: در شرایط فعلی امکان تک‌نرخی شدن وجود ندارد. حذف ارز 28500 تومانی تورم شدیدی در کالاهای اساسی ایجاد می‌کند.
2- شیرجیان، معاون بانک مرکزی: با وجود قاچاق 10 میلیارد دلاری خروجی و 16 میلیارد دلاری ورودی، و استمرار تحریم‌ها، تک‌نرخی شدن دور از دسترس خواهد بود.
3- صالح عسگری، مدیر بانک مرکزی: ترکیب صادرات خام و واردات کالاهای مصرفی، مانع اصلی تک‌نرخی شدن است. حساسیت بالای واردات به قیمت، سیاست یکسان‌سازی را دشوار می‌کند.
4- حسین صمصامی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس: پیش‌شرط موفقیت یکسان‌سازی، کنترل قاچاق، تسهیل بازگشت ارز و شفافیت است. بدون این اصلاحات، چرخه افزایش قیمت ارز تکرار می‌شود.
5- محمدعلی دهقان‌دهنوی، رئیس سابق سازمان توسعه تجارت: در شرایط فعلی امکان تک‌نرخی شدن وجود ندارد؛ حذف صف تخصیص ارز معیشت مردم را تحت فشار قرار می‌دهد.
6- سید احسان خاندوزی، وزیر پیشین اقتصاد: در دوره تحریم، اختلاف حداقلی میان دو نرخ اجتناب‌ناپذیر است. ثبات ارزی مستلزم بستن حساب سرمایه است.
7- سید حمید پورمحمدی، رئیس سازمان برنامه و بودجه: در حال حاضر روال موجود ادامه دارد و جمع‌بندی نهایی درباره تک‌نرخی‌سازی باید در شورای اقتصاد و دولت بررسی شود و فعلا در این خصوص اظهار نظر نمی کنیم.
8- محمدرضا عارف، معاون اول رئیس دولت چهاردهم: در سیاست جدید اقتصادی دولت در تک نرخی کردن ارز راهبرد درستی بود اما مشکل در زمان اجرا به وجود آمد و جهش در ارز نیمایی در بازار غیر رسمی ارز اثر می‌گذارد.
9- مجید کریمی، رئیس مرکز ملی تامین مالی وزارت اقتصاد: باید بدانیم که تثبیت نرخ ارز در شرایط تحریم ممکن نیست و صرفا ممکن است در کوتاه مدت جواب بدهد؛ اما تک‌نرخی شدن ارز باید تدریجی باشد.
10- داود منظور، رئیس پیشین سازمان برنامه و بودجه: ارز باید به تدریج تک‌نرخی شود. نرخ ترجیحی از 4200 به 28500 رسیده و باید در مسیر یکسان‌سازی قرار گیرد.
دیدگاهتان را بنویسید