زبان و ادبیات فارسی؛ میراث مشترک ایران و هند (قسمت دوم)

استاد و محقق مطالعات هندی و فارسی است. ایشان شاعر دو زبانه‌ی اردو و فارسی هستند که در شبه قاره‌ی هند، آسیای مرکزی و دنیای زبان فارسی صاحب سبک و شهرت‌اند. مباحث کاری و تخصص ایشان دربرگیرنده‌ی منابع تاریخی و فرهنگی فارسی در حوزه‌های هندو-فارسی و راه ابریشم، مطالعات عرفانی، اطلاعات وابسته به سنت‌های دینی و مذهبی هندوستانی، امیر‌خسرو، دارا شکوه، خیام، مولانا جلال‌الدین محمد‌بلخی، بیدل دهلوی، ادبیات مدرن فارسی، فرهنگ لغت‌نویسی، ترجمه و ادبیات اردو و هندی است.

در حال حاضر پروفسور آهن در مرکز مطالعاتی آسیای میانه‌ی دانشگاه جواهرلعل نهرو در شهر دهلی‌نو که از سال 2001 به این‌مجموعه پیوسته‌اند مشغول به کارند، و مسئولیت ریاست مرکز را بہ عھدہ دارند۔ پیش از این ایشان در بین سال‌های 1997 تا 2001 نیز در دانشگاه جامعه ملیه اسلامیه در دهلی‌نو به عنوان استاد مهمان مشغول به‌کار بودند. علاوه بر این دو دانشگاه، از سوی موسسه عالی مطالعات شرق شناسی تاشکند ازبکستان نیز از ایشان دعوت به همکاری کرده است. ایشان تحصیلات خود را در دانشگاه اسلامی علیگره، دانشگاه جواهر لعل نهرو دهلی نو، دانشگاه تربیت مدرس تهران و دانشگاه امام خمینی (قزوین) گذرانده‌اند.

اخلاق آهن بیش از سی کتاب در هند و خارج از هند به چاپ رسانده است که عنوان برخی از آنها شامل : هندوستانِ امیر خسرو (انگلیسی)، منظرهای ادبیات هند و فارسی (انگلیسی)، تمثیل در ادبیات فارسی (فارسی)، داراشکوہ(انگلیسی)، شعر نو و سهراب سپهری (فارسی)، تاریخ شهرت فارسی در هند (اردو)، تصویر ناتمام ( هندی)، کلیات آزاد کاکوروی ( فارسی-اردو)، مقالات عرشی، خیام شناسی، دیوان اقبال (اردو)، می‌باشد.

کتاب “تاریخ روزنامه‌نگاری فارسی در هندوستان” که به زبان اردو نگارش شده است اولین کاری است که درباره‌ی این موضوع چاپ شده است و با اقبال بسیاری از اهالی ادب در داخل و خارج از هند مواجه شده است. این کتاب به زودی به فارسی و انگلیسی نیز ترجمه و چاپ خواهد شد. ایشان بیش از صدها مقاله پیرامون موضوعات مطالعات هند و فارسی و راه ابریشم، ادبیات، مسائل تاریخی و فرهنگی دنیای فارسی و هند به رشته‌ی تحریر درآورده اند. وی استاد راهنمای بسیاری از پروژه‌های تحقیقی شامل پروژه‌ی تحقیقی معتبر امیر‌خسرو و پروژه‌ی “جنانا پراواہ” به زبان فارسی هستند. علاوه بر این ایشان در مجموع بیش از پنجاه پروژه‌ی دکتری را نیز تحت راهنمایی گرفته‌اند. پروفسور آهن کارهای ادبی بسیاری را از زبان اردو، هندی و انگلیسی به فارسی و بالعکس ترجمه کرده‌اند. علاوه بر اینها ایشان به بسیاری از کشورها برای حضور در سمینارها و کنگره‌های ادبی دعوت شده و شرکت کرده‌اند.

کارهای دیگر ایشان چیرامون “دارا شکوه”، “تاریخ زبان فارسی”، “فرهنگ و ادبیات در هندوستان”، “کلیات رباعیات امیر‌خسرو و بیدل” کتاب‌هایی خواهند بود که به دانش مطالعاتی هند و فارسی خواهد افزود. مجموعه‌ی شعرهای فارسی بہ عنوان “نماز عشق” و مجموعه‌ھای شعرهای اردوی ایشان با عنوان “خرابات”، “فغان اقصیٰ”، “سرور” توجه منتقدان و خوانندگان را جلب کرده است. عیناً همین موضوع در مورد شعر بلند دیگری از ایشان به نام “سوچنه پ پهرا هی” که نام یک مجموعه‌ی شعر نیز هست، صدق می‌کند. این مجموعه‌ شعرهای فارسی اخلاق آهن نیز به اعتبار علمی ایشان خواهد افزود. تازہ مجموعہ شعر فارسی اش بہ عنوان “نماز عشق” در ایران بہ چاپ رسیدہ۔

رئیس جمهور هند جایزه ” ماهارشی بادرایان ویاس سامان” را در سال 2018 به ایشان برای تقدیر از فعالیت های بارز ادبی‌اش در حوزه‌ی زبان و ادبیات فارسی اهداء کرد. علاوه بر آن پروفسور اخلاق جایزه‌ی نفیس “آکادمی اردو” شهر دهلی در سال 2011، جایزه‌ی “قاضی عبدالودود” از آکادمی اردوی شهر بیهار در سال 2010 ، جایزه‌ی بین المللی “اقبال” از سوی “سی ای او”‌ی تهران در سال 2015 و بسیاری دیگر از جوایز و لوح‌های تقدیر را در طی سال‌ها از آن خود کرده‌است.

او همچمین به عنوان شاعر در مراسم شعرخوانی و دیدار شاعران با رهبر جمهوری اسلامی ایران در سال 2017 م به تهران دعوت شد. همین طور رئیس جمهور افغانستان از ایشان در سال های 2018 و 2016 و شهردار شهر نوائی ازبکستان در سال 2019 و تنی چند از دیگر از اشخاص برجسته‌ی ادبی و سیاسی از ایشان دعوت به شرکت در مجالس ادبی و هنری کرده‌اند. یک فیلم مستند ساخت کشور ایران و محصول شبکه‌ی سحر نیز در رابطه با زندگی و فعالیت‌های ادبی ایشان بوده و یک برنامه نیز در رابطه با کتاب “امیرخسروی هند” ایشان ساخته شده است.

تهیه وتدوین : کمیته فرهنگی کانون شبه قاره