گفتگوی اختصاصی کانون فارغ التحصیلان شبه قاره هند با جناب آقای دکتر خسرو رضا زاده سفیر اسبق جمهوری اسلامی ایران در کشور نیجریه
جناب آقای دکتر خسرو رضا زاده در گفتگوی اختصاصی کانون اسلامی شبه قاره هند به بحث در خصوص رابطه کشورمان با کشورهای آفریقایی خصوصا کشور نیجریه پرداختند و در خصوص راههای بهره مندی ایران از تجارت با این قاره نکاتی را مطرح نمودند. یکی از مسئولیت های مهم جناب آقای دکتر، سفیر اسبق جمهوری اسلامی ایران در کشور نیجریه از قاره آفریقا بوده است. ایشان در یک مصاحبه خودمانی،صمیمی و بدون تعارف شرکت فرمودند و به سوالات پاسخ دادند.
آقای دکتر رضازاده از اینکه دعوت کانون اسلامی فارغ التحصیلان شبه قاره هند را پذیرفتید بسیارسپاسگزاریم لطفا برای مخاطبان عزیز خودتان را معرفی فرمایید؟
خسرو رضازاده، متولد ۱۳۳۲ آبادان، باز نشسته وزارت خارجه، مدرک دکتری علوم سیاسی (گرایش اندیشه سیاسی) و عهده دار مسئولیتهایی مانند : عضو علی البدل شورای ارزشیابی سازمان بهزیستی (۱۳۶۲)، از سال ۱۳۶۹ در وزارت امور خارجه: مسئول آسیا و اقیانوسیه دفتر حرکت های وزارت خارجه، دبیر شورای مشاورین وزیر، کارشناس ارشد حوزه وزیر و آفریقا و شبه قاره در دفتر مطالعات. ماموریت های خارج از کشور: سرکنسول در بمبئی (مومبای) ، نفردوم سفارت در غنا ، سفیر در نیجریه.
جنابعالی حضور در آفریقا را در کارنامه خود دارید، سطح همکاری های اقتصادی با کشور آفریقا را چگونه ارزیابی می کنید؟
قاره آفریقا با داشتن ۵۴ کشور و یک میلیارد و سیصد میلیون نفر جمعیت، در واقع دومین قاره وسیع جهان محسوب می باشد. علیرغم تلاش نسبی نهادهای دولتی و اتاق های بازرگانی جهت بازیابی فرصت های از دست رفته که تا کنون انجام نشده و یا نا شناخته باقی مانده اند ولیکن، سهم ایران از بازار جهانی ۵۲۰ ( پانصد و بیست ) میلیاردی جهان تنها نیم در صد است که نیازمند جدی آسیب شناسی است.
آیا بخش های خصوصی توانسته اند در آفریقا حضور فعالی داشته باشند؟
در اذهان مطرح است که "آفریقا حیاط خلوت ایران است "
در واقع می توان اظهار نمود که دستگاه های ذیربط درخصوص آفریقا ، متاسفانه دارای " طرح استراتژیک " نیستند. فعالیت بخش خصوصی در آفریقا متاثر از دو مقوله بسیار مهم کارگزار و ساختار است که، این امر نیازمند تجزیه و تحلیل جدی می باشد. علیرغم خوشبینی اداره کل آفریقایی سازمان توسعه و تجارت و بعضا اداره کل آفریقای وزارت متبوع ، متاسفانه بخش خصوصی به دلیل عدم حمایت همه جانبه از او، نتوانسته است حضوری فعال و پوینده در آفریقا از خود نشان دهد .
آیا در زمانی که جنابعالی سفیر نیجریه بودید با تجار و بازرگانان رابطه مناسبی برقرار کردید؟ آیا مرکزی برای پیگیری مشکلات فعالان اقتصادی در سفارت فراهم کرده بودید؟ چه راه هایی برای توسعه تجاری پیشنهاد می دهید؟
پاسخ به این سئوال از چند منظر قابل تامّل است:
الف : کشور نیجریه با توجه به ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در نظام بین الملل و تخصیصا سیاست خارجی انگلیس و آمریکا، نسبت به دیگر کشورهای آفریقایی جایگاه خاصی را دارا می باشد. اینجانب در ابتدای شروع ماموریت و ملاقات هایی که با جناب وزیر محترم و دیگر نهادهای مرتبط اقتصادی بعمل آوردم، اولویت کاری را با توجه به راهنمائیها و بحث های انجام شده در پروسه اقتصادی قرار دادم. در این راستا از دو بعد یعنی، عقد قرارداد ها و تنظیمات کمیسونهای مشترک و رفت و آمدهای هیات هایی اقتصادی برنامه هایی الحمدالله انجام پذیرفت.
ب: با توجه با حضور رایزن بازرگانی در سفارت و علاقه واحساس وظیفه، اینجانب تمام همّ و غمّ خود را بر روی موضوعات اقتصادی و تجاری متمرکز نموده و از هر فرصتی برای پویندگی امر بهره برداری می نمودم. ( ۱۳۸۶_ ۱۳۸۹) ( در این خصوص با تلاش وپیگیریهای مستمر توانستم دو قطعه زمین را که سالها بلا استفاده باقی مانده بود احیا، دیوار کشی و دارای سند رسمی نمایم. متاسفانه بعد از گذشت ده سال هنوز هیچ گونه اقدام ساختمانی انجام نپذیرفته است.
ج: در رابطه با ارتقاء رابط سیاسی و اقتصادی با کشور نیجریه نگاه و رویکرد وزارت خارجه و دیگر نهاد ها، شایسته است که در اولویت تصمیم گیری و تصمیم سازی واقع گردد.
- پیشنهادی که در این خصوص دارم این است که : ــ کارگزاران انتخابی در لباس سفیری و رایزنی بازرگانی را بایستی افرادی درد آشنا و علاقمند به امور آفریقا و فرهنگ آفریقا و تخصیصا مرتبط با کشور بزرگ و با اهمیت نیجریه، انتخاب نمود .
- تاسیس اتاق بازرگانی درکلان شهر و مرکز اقتصادی نیجریه یعنی لاگوس. این کار مهم را اینجانب با توجه به ساختمان بزرگ مرکز فرهنگی که در شهر لاگوس داشتیم شروع کردم و خوشبختانه جناب آقای متکی عنایت فرمودند و استدلال اینجانب را بر عدم فروش آن ساختمان پذیرفتند و مراتب عملیاتی تشکیل اتاق شروع گردید.
- تشکیل و تداوم جلساتی از پیش کسوتان بخش خصوصی در امر آفریقا و تخصیصاً نیجریه با هدایت گری وزارت خارجه و سازمان تجارت و جمع بندی نظرات و پیشنهادات ( بخش خصوصی در آفریقا به دلیل تجربه دارای دیدگاه های عملیاتی و نیز آسیب شناسی مفیدی می باشند)
- استنباط این است که مراودات تعاملی و گفتگوهای دو جانبه با سفرای مقیم آفریقایی بسیار ضعیف و بلکه ایستا است. این رویکرد می تواند با تمهیداتی فعال و بلکه مثمر ثمر گردد.
- تشکیل سمینار منطقه ای در نقاط مختلف آفریقا با حضور سفرای ایرانی و ارائه دیدگاه ها. این امر در زمان جناب آقای متکی وزیر محترم وقت وزارت امور خارجه فعال بود و اثرات مثبتی هم داشت.
جنابعالی علاوه بر سفیر نیجریه سفیر آکرودیته چند کشور آفریقایی هم بودید لطفا در این رابطه هم توضیح بفرمایید؟
اینجانب علاوه بر امر سفارت در ابوجا، عهده دار سفیری اکرودیته در سه کشور بنین ، کامرون و گینه استوایی را هم بعهده داشتم. دو کشور بنین و کامرون فرانکفونی و گینه استوایی با زبان پرتغالی است. اینجانب در ابتدا، برای پیشبرد امور با سفرای مقیم این کشورها در ابوجا دوست و بعضاًدید و بازدید هایی را ترتیب میدادم . (با وزیر خارجه بنین رابطه نزدیکی بر قرار نموده بودم و مقدمات سفر ایشان به تهران را برنامه ریزی کردم) . تعدادی از شرکت ها و هموطنان ایرانی در این کشورها حضور داشتند که رابطه مطلوبی را با آنها برقرار نموده بودم بطور متناوب و برنامه ریزی شده چندین بار به این کشورها سفرنموده و با وزرای خارجه وبعضاً روسای جمهور ملاقات نمودم در یک سفر با خانواده به مالابو پایتخت گینه استوایی سفر نموده و با رئیس جمهور ملاقات نمودم و در این ملاقات رئیس جمهور از عملکرد شرکت ایرانی در امر راه سازی بسیار ابراز رضایت نمود. بطور کلی این سه کشور غرب آفریقا دارای پتانسیل های بالفعل و بالقوه ای هستند که با برنامه ریزی می توان از آن بهره برداریهای مفیدی را کسب نمود .
رابطه فرهنگی کشورمان با آفریقا چگونه است؟ مردم آفریقا چقدر با فرهنگ ایرانیان آشنا هستند؟ برای توسعه فرهنگی و علمی چه راه هایی را پیشنهاد می فرمایید؟
ـ اساس نماد فکری آفریقائیها به دلیل مشکلات معیشتی را امور اقتصادی رقم می زند و کشورهای دیگر و تخصیصاً غربیها مطامع و مطالبات فرهنگی و دینی خود را با پوشش امور تجاری و اقتصادی برنامه ریزی و مصادره به مطلوب می نمایند. ولیکن بطور کلی مردم آفریقا وبه تعبیری نظام های ملت ـ دولتی آفریقائیها به دلیل رویکرد و مشی سیاسی و فرهنگی نظام جمهوری اسلامی ایران مبنی بر احترام و درک ساحت انسانی مردم آفریقا و گفتمان امام خمینی (ره) مبنی بر خود اعتمادی و خود باوری مردم مستضعف جهان و بخصوص مردم آفریقا و همچنین عنایت و توجه پیگیرانه و مستمر مقام معظم رهبری بر روند و بیش افزایی این امر، یک دیدگاه و جوّ خوشبینانه ای نسبت به جمهوری اسلامی ایران وجود دارد . این دریافت فکری برای مردم آفریقا و بعضی از دولت های آفریقایی در راستای حفظ اسقلال سرزمینی و هویتی شان بسیار مثمر ثمر واقع گردیده است. در واقع استنباط پیشروندگی این فکر در خصوص کشور نیجریه می رفت که یک استقلال هویتی شمولی را ایجاد نماید که دشمنان در واقع مردم نیجریه بسیار زیرکانه و برنامه ریزی شده متوجه شدند و جلوی پیشرفت و بالندگی و پویایی حرکت مردمی و اسلامی جنبش اسلامی نیجریه با رهبری داهیانه شیخ مظلوم زاکزاکی را مسدود و بخاک و خون کشاندند . شیخ زاکزاکی، رهبری است که دائم در فکر پیشرفت مردم و نجات ملت مظلوم نیجریه بوده و هست.( فرآیند رهبری و دیدگاه مترقیانه و مردمی شیخ زاکزاکی برای کشورش با توجه به رابطه دوستی و علاقه دو جانبه بین این عالم فرهیخته و این حقیر را به زمان دیگر و فرصت دیگری می سپارم).
پیشنهاد : با توجه حساسیت و توهمات رویکردی ایران هراسی و شیعه هراسی از طرف غیر ، به نظر می رسد یکی از مطلوبترین روشها ، هدایت ، راهبری در سپردن امور فرهنگی به دست هواداران و ایران دوستان مقیم در کشور های آفریقایی باشد.
وزارت امور خارجه از سال ۹۶ معاونت دیپلماسی اقتصادی را ایجاد کرد و این نشان می دهد که وزارت قصد دارد در تجارت بین الملل بیشتر فعال شود در این رابطه نظرتان را بفرمایید؟
تغییر ساختار و چارت سازمانی وزارت خارجه به این نحو یکی از اقدامات نا پخته و بلکه زیان آور در زمان وزارت آقای ظریف محسوب می شود. امری که فقط می خواست پاسخی به اعتراضات مجلس در راستای عدم پویایی و فعالیت دستگاه دیپلماسی باشد و لا غیر ( در جلسه عمومی در وزارت خارجه اینجانب اعتراض خود را مستدلاً در خصوص مهندسی طرح و تخصیصاً در خصوص عدم پویایی در بخش معاونت آفریقا بیان نمودم) . بهر حال شاید تشکیل معاونت دیپلماسی می توانست مطلع موثری برای فعال نمودن امر اقتصادی در وزارت خارجه ایجاد نمود ولی با انتخاب یک فرد غیر آشنا با امور اقتصادی و تجارت و بازرگانی، متاسفانه شائبه تشکیل معاونت اقتصادی در وزارت خارجه تنها به یک تکلیف مع الفارق تبدیل گردید. در عمل اینجانب مشاهده نمودم که کارشناس اعزامی، شاید مسائل اقتصادی را بر تابد ولیکن، استنباط و درک مفهومی از کشور تخصیصی که می خواهد اعزام شود را ندارد ( گر چه ظاهرا معاونت اقتصادی پوشش کارشناسی منطقه ای را هم داده باشد). استنباط این است که مانند ساختار قبلی، معاونت های منطقه ای بر قرار و با توجه به شناخت هر کارشناس اقتصادی از کشور مربوطه در زیر مجموعه ادارات سیاسی و منطقه ای به ماموریت اعزام شوند.
آقای ظریف اخیرا از مجلس در خواست کرد که وزارت را در ورود به موضوعات دیپلماسی اقتصادی با اختیارات کافی کمک کند و همچنین ریاست محترم مجلس پیشنهاد کرد که نام وزارت امور خارجه به وزارت امورخارجه و تجارت تغییر کند لطفا نظرتان را در این خصوص بفرمایید؟
بیان اخیر آقای ظریف در مجلس مبنی بر اینکه ((دستگاه دیپلماسی مسئول ایجاد روابط با کشورها نیست بلکه مجری است)) در وجه مطلوب، یک شوخی سیاسی است که همگان می دانند ترفندی برای فرار سیاسی از عملکرد و عدم پیشرفت تعامل با کشور هاست . همانگونه که اشاره گردید در خواست آقای ظریف مبنی بر درخواست کمک از مجلس در راستای فعال نمودن دیپلماسی اقتصادی در این زمان، یک ترفند سیاسی برای برون رفت از عدم تحرک لازم است. بطور کلی، پیشنهاد رئیس محترم مجلس بر تغییر نام وزارت امور خارجه به " وزارت امور خارجه و تجارت " قبلا از طرف بعضی از کارشناسان استراتژیست اقتصادی به جناب آقای ظریف ارائه شده بود ولیکن ایشان وقعی نگذاشته بود. اما رویکرد تغییر نام علاوه بر مزایای با اهمیت جلوه دادن امر اقتصاد در سیاست خارجی، از منظر سیاسی در نظام بین الملل استنباط دیگری می تواند از خود بروز نماید که در این مقطع زمانی در راستای منافع ملی مفید ارزیابی می گردد.ان شاءالله
در خاتمه همانگونه که اطلاع دارید کانون اسلامی فارغ التحصیلان شبه قاره هند جزو اولین احزابی بود که بعد از انقلاب تاسیس شد و سابقه مبارزاتی قبل از انقلاب نیز در کارنامه خود دارد و شهید جواد سرافراز بنیانگزار اصلی بوده است هم اکنون کانون با دارا بودن از صدها متخصص متعهد و با تجربه در زمینه های اقتصادی، سیاسی، فنی و مهندسی پزشگی و دانشگاهی و پژوهشی یکی از بزرگترین مجموعه کشوری می باشد که نقش مهمی در سازندگی کشور در این حوزه ها داشته است به نظر جنابعالی این نقش را چگونه ارزیابی می کنید و اگر توصیه ای در حضور فعال این کانون در زمینه کمک به مجلس و دولت بخصوص در موضوع دیبلماسی اقتصادی دارید بفرمایید؟
آخرین مطلب که طرح آن جای تشکر و امتنان دارد که حمیّت قسمتی حزبی کانون را در راستای منافع ملی برای اسلام و شیعه و وطن عزیزمان در نظر دارید . همانگونه که در متن پرسش به درستی آمده، پاکی و زلالیت به همراه تخصص و کارشناسی در برادران و خواهران کانون قابل شکرگزاری و تقدیر است؛ این شکرگزاری گرچه از نفس پاک و صفای دل و مدیریت شهید سرافراز و دیگر شهدای انجمن و دوستان مرحوم انجمن و کانون نشأت می گیرد ولیکن باز ماندگان زنده و مانده از قافلۀ شهادت، با عشق ولایت نائب امیر عشق، که شاید راضی نباشند نام ببرم، در نشو و تداوم این حرکت نیز ، جایگاه دیگری دارند که باشد که حضرت دوست مستدامشان بدارد در این راستا، پیشنهاد دارم :
- اگر بتوان از شبکه توانمندی این انرژی نهفتۀ بالقوه و بالفعلی که وجود دارد بطور سیستماتیک ، آگاهی و اشراف پیدا نمود در تصمیم گیری و اقدام عملی مثمر ثمر خواهد گردید.
- برای درک و آگاهی از نظرات و بعضاً جلوگیری از فتن مختلف و آسیب شناسی، جلسه ای از شورای مرکزی و طرح همین پرسش تشکیل داد .
- موقعی می توان در خدمت مجلس محترم شورای اسلامی بود که افراد علاقمند و دارای تخصّص کانون در یک رویکرد عملی با کمیسیونهای مختلف بطور میدانی تعامل نمایند.
از عنایت و بخصوص پیگیری امور از طرف دبیر کل محترم، حضرتعالی و دیگر دوستان درد آشنا، سپاسگزار و سلامتی و تاییدات همگان را از درگاه حضرت دوست خواستارم. به برکت صلوات بر محمد و آل محمد .
ارسال نظر
آخرین اخبار
نیازمندیها
مطبوعات و خبرگزاریها