دوشنبه / ۱۲ آذر / ۱۴۰۳
×
اصلاح منشور سازمان ملل و تغییر ساختار این سازمان، به‌ویژه شورای امنیت، یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات در سیاست بین‌المللی است. این اصلاحات با توجه به پیچیدگی‌های موجود تنها در شرایط خاصی امکان‌پذیر است. در ادامه به شرایط، عوامل تعیین‌کننده، و زمان احتمالی وقوع اصلاحات واقعی منشور سازمان ملل می‌پردازیم.
  • کد نوشته: 2873
  • منبع: اختصاصی
  • نوامبر 25, 2024
  • 13 بازدید
  • بدون دیدگاه
  • برچسب ها

    مهندس اصغر اشنا گهر دانش آموخته علوم کشاورزی در هند و بنگلادش، دکترای طب سنتی در ایران و گرجستان، کارمند اسبق وزارت امور خارجه و مامور در ژاپن، هند و بنگلادش در یادداشتی نوشت:

    ۱. شرایط لازم برای اصلاح منشور سازمان ملل

    اصلاح منشور سازمان ملل مستلزم تحقق چند شرط اساسی است:

    الف) اجماع بین‌المللی بر سر ضرورت اصلاحات

    دلایل ضرورت اصلاحات:

    ناکارآمدی شورای امنیت در حل بحران‌های جهانی (مانند جنگ‌های داخلی، تغییرات اقلیمی، تروریسم بین‌المللی).

    عدم تناسب ساختار کنونی با تحولات جهانی؛ برای مثال، چین، هند، آلمان، و برزیل به‌عنوان قدرت‌های بزرگ نقش بیشتری می‌طلبند.

    نابرابری آشکار میان اعضای دائمی و غیردائمی در تصمیم‌گیری‌ها.

    ایجاد اجماع:
    کشورهای غیردائمی باید ائتلاف‌هایی قوی تشکیل دهند (مانند گروه G4: آلمان، هند، ژاپن و برزیل) تا فشار برای اصلاحات افزایش یابد.

    ب) موافقت اعضای دائمی شورای امنیت

    اعضای دائمی (آمریکا، چین، روسیه، بریتانیا، و فرانسه) باید اصلاحات را بپذیرند.

    هرگونه اصلاح منشور نیازمند تصویب توسط تمام اعضای دائمی (بدون وتو) است. این بزرگ‌ترین مانع اصلاحات است، زیرا اعضای دائمی حاضر نیستند از قدرت انحصاری خود صرف‌نظر کنند.

    ج) حمایت اکثریت اعضای مجمع عمومی

    منشور سازمان ملل تنها زمانی اصلاح می‌شود که دو سوم اعضای مجمع عمومی (129 کشور از 193 کشور) با آن موافقت کنند. کشورهای کوچک‌تر، به دلیل ترس از افزایش نفوذ قدرت‌های بزرگ، ممکن است مخالفت کنند.

    د) شرایط جهانی مناسب

    اصلاحات اغلب در شرایط بحران جهانی گسترده یا تغییرات بزرگ در توازن قدرت جهانی رخ می‌دهد.

    برای مثال، تشکیل سازمان ملل پس از جنگ جهانی دوم و پایان دوره استعمار اتفاق افتاد.

    تحولات مشابه (مانند جنگ جهانی سوم یا بحران‌های زیست‌محیطی حاد) ممکن است محرک اصلاحات باشد.

    ۲. عوامل تأثیرگذار بر وقوع اصلاحات

    الف) تحولات ژئوپلیتیک

    تغییر در توزیع قدرت جهانی (مانند صعود چین و هند به جایگاه‌های برتر اقتصادی و نظامی).

    ضعف نسبی اعضای دائمی فعلی (مانند کاهش نفوذ اقتصادی آمریکا یا اروپا).

    ب) فشار کشورهای در حال توسعه

    کشورهای آفریقایی، آسیایی و آمریکای لاتین به دلیل نادیده گرفته شدن در تصمیم‌گیری‌ها خواهان تغییر هستند. افزایش هماهنگی میان این کشورها می‌تواند اصلاحات را تسریع کند.

    ج) بحران مشروعیت سازمان ملل

    اگر سازمان ملل نتواند به وظایف خود (مانند حفظ صلح یا مقابله با تغییرات اقلیمی) عمل کند، فشار جهانی برای اصلاح آن افزایش می‌یابد.

    د) تغییر نسل رهبران جهانی

    رهبران آینده ممکن است نگرش متفاوتی به عدالت جهانی داشته باشند و برای اصلاحات فشار بیاورند.

    ۳. زمان احتمالی وقوع اصلاحات واقعی

    الف) در کوتاه‌مدت (۵-۱۰ سال آینده): احتمال بسیار کم

    اختلافات سیاسی میان اعضای دائمی (مانند رقابت آمریکا و چین یا تنش میان روسیه و غرب) مانع اجماع بر سر اصلاحات است.

    ب) در میان‌مدت (۱۰-۲۰ سال آینده): احتمال متوسط

    با افزایش فشار کشورهای در حال توسعه و تحولات اقتصادی-سیاسی، ممکن است مذاکرات برای اصلاحات آغاز شود.

    وقوع بحران‌های جهانی (مانند جنگ‌ها، بحران‌های اقلیمی یا اقتصادی گسترده) می‌تواند محرک باشد.

    ج) در بلندمدت (۲۰-۳۰ سال آینده): احتمال بالا

    تغییر در توازن قدرت جهانی و ضعیف‌تر شدن انحصار اعضای دائمی فعلی، ممکن است شرایط را برای اصلاحات فراهم کند.

    این تغییرات معمولاً به تدریج و در نتیجه تحولات نسلی و سیاسی رخ می‌دهد.

    ۴. موانع اصلی در مسیر اصلاحات

    حق وتو اعضای دائمی: اعضای دائمی بعید است به اصلاحاتی رأی دهند که قدرت انحصاری آن‌ها را محدود کند.

    اختلاف میان قدرت‌های بزرگ: رقابت آمریکا، چین، و روسیه اصلاحات را دشوارتر می‌کند.

    مخالفت کشورهای کوچک‌تر: برخی کشورها نگران افزایش قدرت کشورهای بزرگ‌تر هستند و ممکن است از اصلاحات حمایت نکنند.

    ۵. چشم‌انداز تغییرات آینده در منشور سازمان ملل

    اصلاحات منشور سازمان ملل به احتمال زیاد تدریجی و مرحله‌ای خواهد بود، شامل:

    1. افزایش تعداد اعضای غیردائمی شورای امنیت: این تغییر احتمالاً زودتر محقق می‌شود.
    2. افزودن اعضای دائمی جدید بدون حق وتو: برخی کشورها مانند آلمان، ژاپن، هند، و برزیل ممکن است به عضویت دائمی درآیند، اما بدون حق وتو.
    3. اصلاح یا محدودیت در حق وتو: این گام دشوارترین بخش اصلاحات است و احتمالاً در بلندمدت ممکن می‌شود.

    ۶. جمع‌بندی

    اصلاح واقعی منشور سازمان ملل و تغییر ساختار شورای امنیت زمانی محقق خواهد شد که:

    1. اجماع جهانی بر ضرورت اصلاحات به وجود آید.
    1. بحران‌های بزرگ یا تغییرات عمده در توازن قدرت جهانی شرایط را فراهم کند.
    2. فشار کشورهای در حال توسعه و جامعه جهانی به حدی برسد که اعضای دائمی را مجبور به پذیرش اصلاحات کند.

    اگرچه این تغییرات به زمان و تحولات گسترده نیاز دارد، اما با افزایش بحران‌های جهانی و نارضایتی از ساختار فعلی، احتمال وقوع اصلاحات در میان‌مدت یا بلندمدت بیشتر می‌شود.

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *