دولت و مردم پاکستان همواره حامی سیاست‌های ایران در غرب آسیا بوده‌اند/ استقبال بی‌سابقه از وزیر خارجه در همسایه جنوب شرقی

به گزارش کانون، عباس عراقچی -وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران- روز دوشنبه با هدف توسعه روابط به پاکستان سفر و با مقامات عالی‌رتبه این کشور از جمله «محمد شهباز شریف» -نخست‌وزیر- «محمد اسحاق دار» -معاون نخست‌وزیر- و وزیر امور خارجه پاکستان دیدار کرد. با توجه به مرز مشترک طولانی و تبادلات تجاری دو کشور از اهمیت ویژه‌ای برای یکدیگر برخوردار هستند.

اگرچه روابط خوب بین دو کشور همواره وجود داشته اما به نظر می‌رسد برخی موانع موجب عدم شکوفایی همکاری‌های تهران-اسلام آباد شده است. ماشاالله شاکری-سفیر پیشین ایران در پاکستان- در گفتگو با خبرنگار ایسکانیوز به سوالاتی در این ارتباط پاسخ داد.

وی در خصوص اهمیت و جایگاه دو کشور برای یکدیگر گفت: پاکستان از نظر بضاعت اقتصادی یک کشور نسبتا ضعیف محسوب می‌شود و نوعا هم به کشورهای دوست ثروتمند و یا نهادهای بین المللی پولی وابسته است؛ لذا از این نظر در مقایسه با سایر همسایگان ما عمدتا کشوری درخواست کننده و نه تامین کننده به شمار می‌آید.

شاکری با بیان اینکه پاکستان معمولا نمی‌تواند به تعهداتی که داده به موقع عمل کند، اظهار کرد: این موضوع تاحدی ناامیدی و دلخوری در سمت محافل ایرانی به وجود می‌آورد که البته صرفا به بخش دولتی این کشور مربوط نیست. وی افزود: در بخش خصوصی ایران هم معمولا بازرگانان و محافل خصوصی ما خیلی نگاه مهربانانه‌ای نسبت به بازار پاکستان ندارد و مقصد صادراتی ما عمدتا کشورهای دیگری و در واردات نیز از منشا کشورهای دیگری انجام می‌شود.

از نظر سفیر پیشین ایران در پاکستان، متاسفانه یک پیوندی مستحکم و وسیعی هم بین بخش خصوصی ایران و بازار پاکستان شکل نگرفته و دلایلی مختلفی برای آن وجود دارد. وی در پاسخ به اینکه این عوامل از سوی ایران بوده یا پاکستان، گفت: شاید لازم بوده که در برخی ساحت‌ها، پیگیری بیشتری از سوی ایران انجام و یا درایت و آینده نگری بیشتری در عقد قراردادها و امضای اسناد بالادستی اتخاذ می‌شد.

وی افزود: در بعضی از مواقع ناتوانی‌هایی هم از سمت پاکستان بر روند توسعه روابط دو کشور سایه افکنده و به طور مثال می‌توان به ناتوانی پاکستان در ایفای تعهدات در پروژه خط لوله گاز، ناتوانی در پرداخت بخشی از بدهی‌های خود و یا عدم ایفای تعهدات این کشور در بخش سرمایه‌گذاری‌هایی که ایران در آنجا انجام داده اشاره کرد.

مشکل دیگری که از سوی دیپلمات ایرانی مطرح شد، عدم توانایی پاکستان در ایجاد امنیت در نوارهای مرزی و مناطق همسایگی دو کشور بود که لطمات بسیاری بزرگی از این ناحیه به ایران تحمیل شده است. وی با بیان اینکه این مشکلات عموما ناشی از ناتوانی دولت پاکستان است و خود آنها نقشی در ایجاد آن ندارند، اظهار تصریح کرد: البته ناتوانی نمی‌تواند عذر موجهی در برابر مشکلات ایجاد شده باشد و به هر حال انتظار می‌رود که مقامات این کشور اقتدار لازم را در سرزمین خود ایجاد کنند.

به گفته شاکری، سرنخ بسیاری از ناامنی‌هایی که در جنوب شرقی ایران رخ داده بعدها در قلمرو سرزمینی پاکستان کشف شده که از این جهت دولت پاکستان مقصر است. وی در پاسخ به سوالی در مورد ارتباط سفر آقای عراقچی به پاکستان با تحولات منطقه خاورمیانه گفت: اولا اینکه سفر وزیر امور خارجه در راستای همه سفرهایی بود که رسالت آن برای ساماندهی به وضعیت منطقه و به ویژه مسائلی بود که در حوزه غرب آسیا رخ می‌دهد. وی افزود: از این حیث، پاکستان جزء اولین سفرهای آقای عراقچی نبود و وزیر امور خارجه به بسیاری از کشورها و حتی همسایه‌های دوردست‌تر سفر کردند.

از نظر این دیپلمات ایرانی، تاثیرگذاری بر تصمیاتی که باید سازمان کنفرانس اسلامی بگیرد و یا میزان تاثیرگذاری آنها در تحولات منطقه بخشی از سفر وزیر خارجه به کشورهای منطقه بود اما از منظر اینکه پاکستان هم در سطح دولتی -یعنی از نگاه حاکمیت- و هم در سطح مردمی و حتی نخبگان پاکستان مؤید سیاست‌های جمهوری اسلامی در غرب آسیا بوده، سفر وزیر امور خارجه در این مقطه اهمیت ویژه‌ای دارد.

وی با شاره به اینکه نخبگان، مطبوعات و فرهیختگان پاکستان از زمان جنگ ۳۳ روزه ۲۰۰۶ نوعا با جهت‌گیری‌های جمهوری اسلامی ایران همسو بوده‌اند، اظهار کرد: تا به امروز که ابعاد تحولات منطقه‌ای بیشتر شده و نوع سفر آقای عراقچی به پاکستان شاخص‌های خیلی تعیین کننده‌ای داشت.

از نظر شاکری، گزاره‌هایی که از دیدارهای عراقچی با شهباز شریف که نخست وزیر پاکستان، اسحاق دار وزیر امور خارجه و عاصم منیر که فرمانده کل ارتش پاکستان منشتر شده، همگی نشان دهنده حمایت‌های مقامات پاکستان در تمامی سطوح از اقدامات و مواضع جمهوری اسلامی ایران است. وی افزود: رصد مطبوعات و رسانه‌های پاکستان و همچنین دیدار آقای عراقچی با نخبگان و فرهیختگان ‌پاکستان و در واقع مسئولین حوزه‌های اعتقادی اعم از شیعه و سنی نشان می‌دهد که نفوذ جمهوری اسلامی ایران و پذیرش مواضع جمهوری اسلامی در لایه‌های مردمی و اجتماعی جامعه پاکستان بسیار بالاست.

به اعتقاد سفیر پیشین ایران در اسلام آباد، آنچه ما در پاکستان مشاهده کردیم یک حمایت واقعا چشمگیر از سوی پاکستانی‌ها نسبت به بقیه کشورهای اسلامی در قبال مواضع ایران و تجاوزات رژیم صهیونیستی به غزه و لبنان بود و حتی پس از شهادت سیدحسن نصرالله مراسم ترحیم و تکریم در پاکستان بسیار گسترده بود.

شاکری در پاسخ به اینکه سفر وزیر خارجه چه اثری بر روابط آتی دو کشور خواهد داشت، گفت: معمولا سفر مقامی در سطح وزیر خارجه پیام‌های خوب و روشنی به کشور میزبان می دهد. وی با اشاره به اینکه آخرین سفر مقامات ایرانی به پاکستان سفر اردیبهشت امسال سفر شهید رئیسی بود، افزود: در آن سفر ۸ سند تجاری و بازرگانی بین دو کشور رد و بدل و توافق شد که در واقع سقف مراودات تجاری تا ۱۰ میلیارد دلار -یعنی 5 برابر رقم کنونی- برسد.

سفیر پیشین ایران به این نکته هم اشاره کرد که تمایلات رهبران با واقعیات سطح عملیات می‌تواند فاصله داشته باشد، تصریح کرد: ممکن است در کوتاه مدت نتوان به برخی هدفگذاری‌ها رسد و به همین دلیل یک سقف زمانی ۵ ساله برای آن در نظر گرفته شد و سفر اقای عراقچی تاییدی بر تعهدات قبلی دو کشور است.

از نظر شاکری، آنچه بیشتر در این سفر پیگیری شد، اهداف سیاسی و امنیتی بود و نوع گزاره‌هایی هم که از آن بیرون آمد عمدتا در همین راستا بود. وی افزود: همه مناسبات ما با پاکستان در حوزه تجاری و اقتصادی خلاصه نمی شود و این کشور در واقع دنباله حوزه تمدنی اسلامی که هم از مبد ایران به آنجا رفته و هم اشتراکات بسیار زیاد فرهنگی و روابط مردمی بین دو کشور وجود دارد بخش مهمی از ساحت مناسبات دو کشور را تشکیل می‌دهد.